Aktualności
WróćŻydowski historyk będzie patronem ulicy w Białymstoku
2023-03-02 07:48:32
Szymon Datner to polski historyk żydowskiego pochodzenia bardzo związany z Białymstokiem i ruchem Esperato. Będzie miał swoją ulicę na osiedlu Bagnówka.
UMBiałystok/Białostockie Towarzystwo Esperantystów
W sąsiedztwie ulic Józefa Marcinkiewicza i Franciszka Malinowskiego na Bagnówce będzie ulica Szymona Datnera.
Szymon Datner urodził się 2 lutego 1902 r. na krakowskim Kazimierzu w kupieckiej rodzinie. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie uzyskał doktorat z antropologii, ale z powodu antysemityzmu nie podjął pracy naukowej. Znalazł zatrudnienie dopiero w gimnazjum hebrajskim w Białymstoku, gdzie uczył gimnastyki, historii i śpiewu. W Białymstoku założył rodzinę. Tu też zaczął działać w Towarzystwie Esperanckim im. Ludwika Zamenhofa, którego był członkiem, potem wiceprzewodniczącym.
W czasie II wojny światowej Szymon Datner trafił do getta białostockiego, gdzie brał udział w ruchu oporu. Udało mu się wydostać z getta po czym walczył w żydowskim oddziale partyzanckim pod pseudonimem Tolo. W getcie zginęły jego córki i żona, w Holokauście stracił całe rodzeństwo (jego rodzice jeszcze przed wojną wyjechali do Palestyny).
Po wyzwoleniu pracował w białostockim Biuletynie Radiowym. W latach 1944 i 1946 stał na czele biura Centralnego Komitetu Żydów Polskich w Białymstoku, reprezentującego wobec władz państwowych Żydów ocalałych z Holocaustu oraz organizującego dla nich opiekę i pomoc. Pracował w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie i był ekspertem Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Zajmował się głównie badaniem zbrodni Wehrmachtu na jeńcach wojennych, ucieczek z niewoli niemieckiej oraz walki i zagłady getta białostockiego.
Zmarł 8 grudnia 1989 r. w Warszawie.
Za nadaniem ulicy imieniem Szymona Datnera głosowało 19 radnych. Wstrzymał się bądź nie głosowało 9 radnych: Katarzyna Ancipiuk, Alicja Biały, Piotr Jankowski, Zbigniew Klimaszewski, Paweł Myszkowski, Agnieszka Rzeszewska, Mateusz Sawicki, Katarzyna Siemieniuk - wszyscy z PiS oraz Stefan Nikiciuk z KO.
Z nowej nazwy cieszą się przedstawiciele Białostockiego Towarzystwa Esperantystów. Nowa ulica jest kolejnym ZEO w Białymstoku (Zamenhof-Esperanto-Objektoj to miejsca i obiekty noszące imię lub upamiętniające Zamenhofa i ruch esperancki), a po Zamenhofa, Grabowskiego, Esperantystów i Szapiro – piątą esperancką ulicą w mieście.
Decyzja Rady Miasta świetnie rozpoczyna tegoroczne obchody 80. rocznicy powstania w getcie białostockim – skomentowali esperantyści. Warto dodać, że właśnie przy tej okazji planują m.in. wydanie ważnej książki Szymona Datnera Walka i zagłada białostockiego ghetta po polsku i w przekładzie na esperanto.
Podczas ostatniej sesji białostoccy radni, oprócz nadania nazwy ul. Szymona Datnera, nazwali też ulicę na osiedlu Jaroszówka. W sąsiedztwie ulic Bystrzyckiej i Wiślanej będzie ul. Węgorzewska.
Szymon Datner urodził się 2 lutego 1902 r. na krakowskim Kazimierzu w kupieckiej rodzinie. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie uzyskał doktorat z antropologii, ale z powodu antysemityzmu nie podjął pracy naukowej. Znalazł zatrudnienie dopiero w gimnazjum hebrajskim w Białymstoku, gdzie uczył gimnastyki, historii i śpiewu. W Białymstoku założył rodzinę. Tu też zaczął działać w Towarzystwie Esperanckim im. Ludwika Zamenhofa, którego był członkiem, potem wiceprzewodniczącym.
W czasie II wojny światowej Szymon Datner trafił do getta białostockiego, gdzie brał udział w ruchu oporu. Udało mu się wydostać z getta po czym walczył w żydowskim oddziale partyzanckim pod pseudonimem Tolo. W getcie zginęły jego córki i żona, w Holokauście stracił całe rodzeństwo (jego rodzice jeszcze przed wojną wyjechali do Palestyny).
Po wyzwoleniu pracował w białostockim Biuletynie Radiowym. W latach 1944 i 1946 stał na czele biura Centralnego Komitetu Żydów Polskich w Białymstoku, reprezentującego wobec władz państwowych Żydów ocalałych z Holocaustu oraz organizującego dla nich opiekę i pomoc. Pracował w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie i był ekspertem Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Zajmował się głównie badaniem zbrodni Wehrmachtu na jeńcach wojennych, ucieczek z niewoli niemieckiej oraz walki i zagłady getta białostockiego.
Zmarł 8 grudnia 1989 r. w Warszawie.
Za nadaniem ulicy imieniem Szymona Datnera głosowało 19 radnych. Wstrzymał się bądź nie głosowało 9 radnych: Katarzyna Ancipiuk, Alicja Biały, Piotr Jankowski, Zbigniew Klimaszewski, Paweł Myszkowski, Agnieszka Rzeszewska, Mateusz Sawicki, Katarzyna Siemieniuk - wszyscy z PiS oraz Stefan Nikiciuk z KO.
Z nowej nazwy cieszą się przedstawiciele Białostockiego Towarzystwa Esperantystów. Nowa ulica jest kolejnym ZEO w Białymstoku (Zamenhof-Esperanto-Objektoj to miejsca i obiekty noszące imię lub upamiętniające Zamenhofa i ruch esperancki), a po Zamenhofa, Grabowskiego, Esperantystów i Szapiro – piątą esperancką ulicą w mieście.
Decyzja Rady Miasta świetnie rozpoczyna tegoroczne obchody 80. rocznicy powstania w getcie białostockim – skomentowali esperantyści. Warto dodać, że właśnie przy tej okazji planują m.in. wydanie ważnej książki Szymona Datnera Walka i zagłada białostockiego ghetta po polsku i w przekładzie na esperanto.
Podczas ostatniej sesji białostoccy radni, oprócz nadania nazwy ul. Szymona Datnera, nazwali też ulicę na osiedlu Jaroszówka. W sąsiedztwie ulic Bystrzyckiej i Wiślanej będzie ul. Węgorzewska.
Ewelina Sadowska-Dubicka
ewelina.s@bialystokonline.pl
ewelina.s@bialystokonline.pl