Żydowski dzień na festiwalu Inny wymiar
Handel na wileńskiej ulicy zapałkami lub tuzinem zardzewiałych gwoździ, krakowscy uliczni artyści, warszawscy Żydzi w odświętnych chałatach, białostocka ulica Zamenhofa pełna mięsnych sklepów, żebracy czekający na jałmużnę pod Starą Synagogą we Lwowie.
Tak wyglądały przed wojną polskie miasta. Ich portrety w filmie Pięć miast stworzył Icchak Goskin. To jeden z filmów, które można było zobaczyć wczoraj w Famie w ramach Festiwalu Sztuki Filmowej Jidysz. Przywiozła je do Białegostoku Fundacja Ochrony Dziedzictwa Kultury Żydów Wspólne Korzenie z Łodzi.
- Teraz absolutny unikat - mówiła przed pokazem filmu Wesele chasydzkie Małgorzata Burzyńska - Keller z fundacji. - Dostałam ten roboczy materiał z wesela w Izraelu. W Polsce będzie on pokazany po raz pierwszy.
Zwyczaje chasydzkie na pierwszy rzut oka mogą wydać się dość oryginalne. Charakterystyczne kiwanie się oznacza modlenie się całym ciałem. Mężczyźni tańczą razem, wymieniając między sobą energię. Wprawiają się w ten sposób w rodzaj pewnej medytacji. Tymczasem kobiety razem z panną młodą zgromadzone są w innym pokoju i obserwują całą zabawę... na telebimie. Małgorzata Burzyńska - Keller opowiedziała o zwyczajach chasydów i wyjaśniła wszelkie wątpliwości. - Mitem jest uciemiężona chasydzka kobieta, żona i matka. To mężczyźni zajmują się dziećmi i sprawami rodzinnym.
Wieczorem na placu miejskim otwarto wystawę Jolanty Szczygieł - Rogowskiej i Piotra Sawickiego 100 lat, jeden wiek, cztery pokolenia - miejsca i ludzie. Na konstrukcji w kształcie domku zawieszono zdjęcia starego i współczesnego Białegostoku. Była też projekcja multimedialna. Obok, bezpośrednio na placu, rozłożył się zespół Chanajki Klezmer Band. Ich muzyka przypomniała czasy, kiedy Białystok był miastem wielu narodów i kultur.
Wszystkie imprezy odbyły się w ramach trwającego festiwalu Inny wymiar. Dzisiaj m.in. wystawa fotografii na cmentarzu ewangelicko - augsburskim przedstawiających społeczność niemiecką w Białymstoku przed II wojną światową. Natomiast w Famie zagra grupa Małe instrumenty. Korzystają ze wszystkiego, co wywołuje muzyczne wibracje - instrumentów - zabawek, bębenków, cymbałków, młynków, gwizdków, kąpielowych kaczuszek, kolorowych bączków i grzechotek. W weekend m.in. plenerowy koncert ukraińskiego Tartaka i polskiego Psio Crew, międzynarodowy kiermasz książek oraz jarmark Sąsiedzkie smaki. Festiwal potrwa do niedzieli. Na większość wydarzeń wstęp wolny.
andy