Zdrowie

Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca

Rak płuca to najczęściej diagnozowany nowotwór złośliwy. W każdym roku jest rozpoznawany u ponad 21 tys. Polaków, a 22 tys. osób z jego powodu umiera. Główną przyczyną rozwoju tej choroby, jak wiadomo, jest palenie papierosów. I choć liczba nałogowych palaczy w ostatnich latach spadła, to wciąż 9 mln naszych rodaków regularnie po nie sięga.

W związku z tym w 2019 r. ruszy pierwszy Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca (WWRP). Jego wprowadzanie poprzedziły realizowane w poprzednich latach programy pilotażowe. Objęły one wybrane powiaty, a efekty były na tyle dobre, że przyczyniły się do uruchomienia skriningu (badanie przesiewowe) na poziomie całego kraju.

– Celem programu jest poprawa wykrywalności raka płuca we wczesnych postaciach, co ma skutkować poprawą przeżywalności i zmniejszeniem śmiertelności wśród osób o zwiększonym ryzyku zachorowania – mówi dr Mariusz Adamek z Katedry i Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, który brał udział w realizacji programu na poziomie regionalnym.

Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca będzie skierowany do osób w wieku od 50 do 74 lat, palaczy lub byłych palaczy, w tym z innymi czynnikami ryzyka, m.in. rakiem płuca w rodzinie, chorobami płuc czy narażeniem na substancje rakotwórcze (np. radon, azbest, sadza).

- Program będzie realizowany z zastosowaniem niskodawkowej tomografii komputerowej (NDTK). Badanie pozwala wykryć nawet bardzo małe zmiany w płucach, niezauważalne na zdjęciu rentgenowskim – podkreśla dr Mariusz Adamek.

Skuteczności niskodawkowej tomografii komputerowej (NDTK) - we wczesnym wykrywaniu raka płuca - dowiodło amerykańskie badanie National Lung Study Trial, opublikowane w 2011 r. W jego ramach przez 7 lat przebadano i monitorowano stan zdrowia 52 tys. osób z grup ryzyka (m.in. palących papierosy).

Okazało się, że wykrywalność raka płuca w I stadium była o 13% wyższa niż w przypadku zastosowania badania rentgenowskiego. A to w perspektywie kilkuletniej oznaczało zmniejszenie śmiertelności aż o 20%.

Podobne wyniki przyniosło opublikowane przed rokiem holendersko-belgijskie badanie NELSON, w którym udział wzięło prawie 16 tys. osób. W tym przypadku zastosowanie NDTK w ciągu 10 lat znacznie zmniejszyło śmiertelność z powodu raka płuca: wśród mężczyzn o 26%, a wśród kobiet odsetek ten był nawet dwukrotnie wyższy. To z kolei oznacza, że kobiety mogą odnieść dużą korzyść z wczesnego programu wykrywania raka płuca.

Tymczasem dzisiaj rak płuca zabija więcej Polek niż rak piersi.

Szansą są nowe technologie

Poza tym nadzieję na poprawę sytuacji polskich pacjentów niosą nowe technologie, które coraz częściej wykorzystuje się w walce z rakiem płuca. Przykładem jest Virtual Lung Cancer Unit (VCLU) - nowatorski projekt opracowany przez Polską Grupę Raka Płuca (stowarzyszenie, które powstało z inicjatywy onkologów, torakochirurgów, pulmonologów i patologów zajmujących się problematyką leczenia raka płuca).

Przedsięwzięcie, o którym mowa, składa się z trzech elementów: wirtualnego konsylium (spotkania wielodyscyplinarnego zespołu ekspertów, znajdujących się w różnych lokalizacjach w celu opracowania optymalnego leczenia dla danego chorego z rakiem płuca), pokoju konsultacyjnego (internetowego spotkania eksperta z chorym na raka płuca lub eksperta z jego lekarzem prowadzącym) oraz webinars (internetowych wykładów prowadzonych przez ekspertów).

- W leczeniu osób z rakiem płuca coraz częściej odchodzi się od klasycznej chemioterapii na rzecz tzw. terapii personalizowanych. Staramy się dobierać populacje chorych do odpowiedniej grupy leków albo odpowiednie leki dla określonych pacjentów,
u których potrafimy zidentyfikować konkretne zaburzenia molekularne – tłumaczy prof. Dariusz Kowalski, prezes Polskiej Grupy Raka Płuca, kierownik Oddziału Zachowawczego Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej COI w Warszawie.

Dorota Mariańska
dorota.marianska@bialystokonline.pl