Kultura i Rozrywka

Olga Boznańska, Julian Fałat, Aleksander Gierymski, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer, Władysław Podkowiński, Włodzimierz Tetmajer i Leon Wyczółkowski - to tylko wybrani malarze, których obrazy można obejrzeć w Ratuszu. Wernisaż wystawy był dużym wydarzeniem - przyciągnął wielu białostoczan.

Sprzeciw artystów i nowy kierunek

- Młoda Polska to okres, który był przełomem w postrzeganiu wielu sfer - społecznej, intelektualnej i estetycznej. To sprzeciw artystów, którzy obserwowali to, co działo się na przełomie XIX i XX w. - mówił podczas wernisażu Andrzej Lechowski, dyrektor Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

Sztuka polska ugrzęzła w akademizmie, konserwatyzmie. To wszystko budziło duże obawy. Dlatego młodzi artyści zaczęli tworzyć grupy w Krakowie i Lwowie.

- Myśląc o tej wystawie, szukam jej związków z Białymstokiem. Trudno nasze miasto traktować jako mekkę dekadentyzmu. Tym bardziej ucieszyło mnie i zaskoczyło, że w listopadzie 1926 r. wystawa tego rodzaju prac do Białegostoku przyjechała. Została zapowiedziana jako wielka wystawa mistrzów krakowskich - dodawał Lechowski.

Autoportret Jacka Malczewskiego, folklor i pejzaże

Młodopolskie dzieła prezentowane są w dwóch alkierzach Ratusza. Obrazy zostały podzielone również tematycznie. W pierwszej części możemy oglądać grupę portretów nazwaną Portrety artysty. Jest wśród nich budzący bodaj największe zainteresowanie Autoportret z krucyfiksem w habicie tercjarskim Jacka Malczewskiego. Obejrzeć możemy także m.in. Portret satyryczny Jacka Malczewskiego Leona Wyczółkowskiego oraz litografię Jan Stanisławski Józefa Mehoffera.

W drugiej grupie Fantazje symbole, mity uwagę przyciąga Ślepy faun prowadzony przez dzieci Jacka Malczewskiego. Znajduje się tu także ilustracja Stanisława Wyspiańskiego do Iliady Homera - Apollo razi grotami pomoru.

W grupie Japońskie inspiracje obejrzeć można obrazy m.in. Juliana Fałata, Iwana Trusza, Jana Stanisławskiego. Nie brakuje prac, których twórcy byli zafascynowani folklorem. Włodzimierz Tetmajer namalował Upalny dzień w Bronowicach, Fryderyk Pautsch Żebraka pod soborem Św. Jana we Lwowie, a Teodor Axentowicz - Dziewczynę z dzbankiem, Na gromniczną i Kołomyjkę.

Młoda Polska to oczywiście również krajobrazy. Jest ich cały przekrój - są pejzaże bardziej swojskie - z sosnami, ale też te egzotyczne - z cyprysami. Są także pejzaże morskie, górskie i wiejskie dwory zimą. Autorzy obrazów to m.in. Konrad Krzyżanowski, Edward Okuń, Ferdynand Ruszczyc, Leon Wyczółkowski i Alfons Karpiński.

Martwe natury, kobiety i miejskie widoki

Drugą część wystawy otwiera grupa martwych natur. Są tu prace Gustawa Gwozdeckiego, Józefa Pankiewicza, Władysława Ślewińskiego, Leona Wyczółkowskiego, Olgi Boznańskiej i Alfonsa Karpińskiego.

Obejrzeć można też obrazy przedstawiające kobiety. Konrad Krzyżanowski portretuje swoją matkę Kunegundę Krzyżanowską, Władysław Podkowiński - Hiszpankę i damę z różą, Józef Mehoffer - swoją żonę, Leon Wyczółkowski - czytającą list, a Wojciech Weiss - półnagą kobietę siedzącą w fotelu.

W grupie Lekcja impresjonizmu prezentowane są m.in. obrazy: Zachód słońca w Tatrach Leona Wyczółkowskiego czy Łodzie w porcie w Saint-Tropez Józefa Pankiewicza, ale też Kościół mariacki w Krakowie Wojciecha Weissa, Gotyckie pomniki w Weronie Aleksandra Gierymskiego, ale też Ogród kwiatowy Józefa Mehoffera.

Wystawę zamyka grupa prac Widoki miejskie. Artyści utrwalili na płótnach m.in. ulicę w Perugii, Most Karola w Pradze czy widok na Notre Dame de Lorette w Paryżu.

Ekspozycja koresponduje z wystawą stałą w Ratuszu, na której prezentowane są obrazy z II poł. XX w. - Olgi Boznańskiej i artystów związanych z krakowską Akademią Sztuk Pięknych, m.in. Jacka Malczewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Juliana Fałata, Jana Stanisławskiego, a także dzieła z pierwszych dekad XX w., m.in. Witkacego.

Wystawę Legendarna Młoda Polska. Malarstwo polskie przełomu XIX i XX wieku z kolekcji rodzinnej można oglądać do 15 lutego 2017 r. (oprócz poniedziałków i dni świątecznych).

Anna Dycha
anna.d@bialystokonline.pl