Nauka

Pracownicy IBS PAN będą mieli wsparcie superkomputera. Urządzenie o potężnej mocy obliczeniowej będzie wykorzystywać innowacyjne algorytmy AI (Artificial Intelligence) do rozpoznawania obiektów i zdarzeń na zdjęciach, filmach i plikach dźwiękowych. Jego zakup był możliwy dzięki wsparciu Funduszu Żubra, który przekazał na ten cel 100 tys. zł.

– Sztuczna inteligencja przyspiesza pracę, dlatego jest wykorzystywana w badaniach na całym świecie. Polska dopiero dogania inne kraje – mówi Michał Żmihorski, dyrektor Instytutu Biologii Ssaków PAN.

Na superkomputerze będzie zainstalowany ekspercki system Trapper AI opracowany przez IBS PAN, Fundację Open Science Conservation Fund oraz Slavic AI z Białegostoku. System przetwarza dane z sensorów ucząc w ten sposób rozpoznawania zwierząt. Trapper AI jest już wdrożony w Karkonoskim Parku Narodowym i w 10 parkach w Niemczech. Systemem zainteresowane są również inne instytucje naukowe oraz parki narodowe w Europie.

Sensory to małe urządzenia rejestrujące: fotopułapki, rekordery audio, czujniki meteo, drony, automatyczne aparaty fotograficzne. Pozwalają one naukowcom na precyzyjne monitorowanie dużych obszarów puszczy równocześnie, co w przypadku metod tradycyjnych wymagałoby zaangażowania półtorej setki wykwalifikowanych ekspertów.

Na podstawie danych, naukowcy budują dobowe i sezonowe wzorce aktywności zwierząt, mogą ustalić wskaźnik liczebności gatunków, opisać ich zachowania. IBS PAN bada tymi metodami: nietoperze, gryzonie, drapieżniki, ptaki i owady. Fotopułapki i detektory akustyczne umożliwiają wykrycie skrytego trybu życia rysi i innych dzikich zwierząt. Dzięki tej metodzie, zarejestrowano pierwszy raz od lat, wizytę niedźwiedzia z Białorusi w Puszczy Białowieskiej.

– Żeby chronić bioróżnorodność i ginące gatunki, musimy najpierw wiedzieć, co konkretnie im zagraża, dlaczego wymierają. Badamy, jakie cechy środowiska korelują z obecnością, a jakie z zanikaniem gatunku, stąd potrzeba wiedzy o tym środowisku – tłumaczy prof. Żmihorski.

Dzięki imponującej mocy obliczeniowej superkomputera i algorytmom AI jest możliwe zadawanie nowych pytań badawczych i przeprowadzanie projektów monitoringowych ze znacznie większą dokładnością. Efektem pracy będzie odnajdowanie tzw. hotspotów bioróżnorodności czy obszarów ze szczególną koncentracją gatunków rzadkich, tym samym zdobywanie argumentów do objęcia ochroną danego obszaru np. tworząc rezerwat.

– W ramach tegorocznych działań Funduszu Żubra zdecydowaliśmy się przeznaczyć 100 tys. zł na zakup superkomputera. Obecna współpraca z IBS PAN jest efektem zeszłorocznych działań, z których jesteśmy bardzo zadowoleni. Postawienie wież i budek nietoperzom realnie wpłynęło na lepsze życia ssaków, i poprawiło relacje mieszkańców Białowieży z pracownikami naukowymi - mówi Urszula Czerniawska-Kapeluch, senior brand manager Żubra.

Ewelina Sadowska-Dubicka
ewelina.s@bialystokonline.pl