Uroda

W kolejnych wiekach i epokach ubranie przerodziło się w coś więcej. Określało status społeczny, przynależność do danego stanu, w końcu stało się pewnym symbolicznym wyrazem, a kreowanie własnego wizerunku nie ograniczało się tylko do materii ubrań, ale nabrało także wymiaru mniej namacalnego.

Analizując modę można sięgnąć do teorii Romana Ingardena, który w przedmiotach wyróżniał podstawę bytową i nadbudowę ideologiczną, a więc materię, zaspakajającą fizyczne potrzeby człowieka i to wszystko, co jest człowiekowi potrzebne w postaci wartości dodanej – mitu, znaku, religii czy identyfikacji. Moda zawsze budowana jest na bazie podstawowej funkcji ubrania, którą jest zabezpieczenie możliwości przetrwania w niesprzyjających warunkach. Warto zdać sobie sprawę, że tak jak ubranie chroni przestrzeń osobistą, tak architektura chroni przestrzeń wspólnoty krewniaczej. Ludzie migrując na tereny o gorszym klimacie, musiały wytworzyć zabezpieczenia przed zimnem, śniegiem czy deszczem. A więc dachy, kapelusze, ściany, rękawy i fundamenty, buty, klapki i szpilki.

Zjawisko mody bowiem jest obecne we wszystkich niemal kulturach. Spełnia ona nie tylko rolę użytkową, jej źródłem jest potrzeba ozdabiania się i wyróżniania w społeczności. W ujęciu Ingrid Loschek moda nie jest systemem autonomicznym. Jest natomiast systemem sprzężonym z innymi obszarami rzeczywistości, takimi jak ekonomia, polityka, sztuka lub sport. Źródła podają, iż można wyróżnić kilka podstawowych celów mody, są to: cel praktyczny − osłona przed zimnem, ochrona przy pracy, cel obyczajowości − szanowanie intymności własnej i innych, nieprowokowanie; cel ozdobny − zdobi człowieka, podnosi jego godność; cel seksualny − zwraca uwagę u potencjalnego partnera seksualnego; cel reprezentacyjny − dana moda reprezentuje pozycję lub stanowisko człowieka, jego poglądy, ideologię, światopogląd.

Jest to szczególne zjawisko w kulturze, które znajduje się na wierzchołku piramidy roli ubrania w życiu człowieka. Chyba najbliższe jest sztuce i w jakimś stopniu nią jest. Musi być piękna, bezczelna, niezrozumiała, zaskakująca, całkowicie odmienna od tego co było przedtem, skandalizująca i budząca zgorszenie. Jak malarstwo, muzyka, rzeźba czy film.

Człowiek właśnie, potrzebuje unosić się w powietrzu, mimo iż ciągle nie umie latać. To się daje zrobić gdy włoży kapelusz tyłem do przodu czy podziurawi nowe spodnie. I chyba o to chodzi w modzie. O wartość dodaną, która sprawia, że jesteśmy wynoszeni ponad swoją fizyczność.

Anna Kulikowska
anna.kulikowska@bialystokonline.pl