Kultura i Rozrywka

Natalia Fiedorczuk została nominowana za książkę Jak pokochać centra handlowe, Aneta Prymaka-Oniszk - za Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy, Piotr Janicki - za tom wierszy 13 sztuk, a Szymon Teżewski - za Eteromankę. Kto dostanie Nagrodę Kazaneckiego? Dowiemy się 24 marca. Tymczasem autorzy opowiadali o swoich książkach podczas spotkania.

Zapomniani uchodźcy i kobieta w kryzysie

- Bieżeństwo to historia z okresu I wojny światowej. Po drugie - to historia chłopów, o którą nikt się szczególnie nie troszczył - opowiadała Aneta Prymaka-Oniszk o swoim reportażu. - Dopiero dzieci i wnukowie bieżeńców migrują do miast i zaczynają się kształcić. Historia ich przodków jest niespisana i zaczynają się nią interesować. Z różnych powodów przyznawanie się do bieżeństwa nie było mile widziane. Gdy ludzie wracali z bieżeństwa w latach 20., narastał lęk przed komunizmem, przed bolszewikami. Jeżeli ktoś był w Rosji, to pewnie jest szpiegiem i podlegał represjom.

Z kolei Natalia Fiedorczuk sięgnęła po temat macierzyństwa, które nie zawsze jest różowe:
- Moja książka wstrzeliła się w dyskusję o pozycji kobiety. Kiedyś sama zostałam matką i ten proces mnie zaabsorbował. Zaczęłam czytać dużo opracowań socjologicznych i ekonomicznych na ten temat. Przeglądałam też fora internetowe młodych matek, w które wsiąkłam. Napisałam książkę o izolacji, kryzysie i zmianie, niekoniecznie dobrej.

Przedwojenny Augustów i teatralna poezja

Trzeci nominowany Szymon Teżewski jest autorem książki Eteromanka, osadzonej w przedwojennym Augustowie, w której kryminał łączy się z powieścią grozy. Powieść zajęła pierwsze miejsce w ubiegłorocznym konkursie literackim Tutaj jestem. Wydał ją Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury.

Natomiast Piotr Janicki to białostocki poeta, który zdobył nominację za tomik 13 sztuk.

- Teatr jest mi bliski. Był czas, kiedy zawodowo zajmowałem się Witkacym - odpowiadał prowadzącemu spotkanie Andrzejowi Bajguzowi na pytanie o teatralne odniesienia w jego poezji.

- Wszystkie nominowane książki charakteryzują się osobistym stosunkiem do treści. Czy zdarza się, że powstaje poezja bez takiego osobistego stosunku? - kontynuował prowadzący spotkanie.

- Nachodzi mnie poezja zadaniowa i wtedy jest to robota do zrobienia. Zdarza się taka sytuacja - nie ukrywał Janicki.

Czasem są takie historie, które nie odpuszczają

- Eteromanka to kompilacja kilku dziewczyn, które znałem. Od jednej pożyczyłem wygląd, od drugiej - zachowanie - opowiadał o bohaterce swojej powieści Szymon Teżewski. I podkreślał: - To pierwsza moja rzecz, która wyszła drukiem i pierwsza, którą przeczytali rodzice.

Fiedorczuk wyjaśniała z kolei, że jej książka nie jest poradnikiem o tym, jak poradzić sobie z depresją poporodową:
- To pewna intymna opowieść, która ma o tym problemie opowiedzieć.

Aneta Prymaka-Oniszk wspominała, że o bieżeństwie i wyjeździe do Rosji opowiadała jej babcia:
- Miałam wtedy 7 lat i ta historia była dla mnie czymś z pogranicza baśni i rzeczywistości.

Pamięta też moment, kiedy słowo bieżeństwo zobaczyła pierwszy raz na piśmie.

- To zdarzyło się na studiach i było dla mnie szokiem. To był też znak, że to, o czym słyszałam, było czymś rzeczywistym. Pomyślałam: Wow, to naprawdę się zdarzyło. Czasem są takie historie, które nie odpuszczają. Pojawiało się pytanie, dlaczego ta historia ciągle wraca? Zastanawiałam się też, co z wydarzenia sprzed 100 lat zostało? Zależało mi na przywróceniu do historii ludzi, którzy nie istnieli - podsumowała reporterka.

Anna Dycha
anna.d@bialystokonline.pl