Rodzina

Czym jest higiena cyfrowa?

Świadome, odpowiedzialne i kreatywne korzystanie z zasobów cyfrowego świata staje się coraz bardziej istotne w dzisiejszych czasach. Takie podejście pozwala utrzymać zdrowy balans oraz uniknąć niebezpiecznych sytuacji czy problemów psychicznych związanych z nadmiernym korzystaniem z internetu. Szczególną uwagę należy zwrócić na dzieci i młodzież oraz ich podejście do rzeczywistości online, ponieważ dla nich świat cyfrowy jest niemal naturalnym elementem życia.

Młodzi ludzie wychowani w erze internetu nie znają życia bez stałego dostępu do sieci. Okres pandemii i nauki zdalnej jeszcze bardziej utwierdził ich w zakotwiczeniu w wirtualnym świecie. Badania przeprowadzone przez Uniwersytet Gdański i Fundację Dbam o Mój Zasięg na grupie ponad 50 tysięcy uczniów wykazują niepokojące fakty. Dla 16% z nich sięgnięcie po telefon jest pierwszym działaniem, jakie wykonują zaraz po przebudzeniu się rano, a aż 27% uczniów kładzie się spać z telefonem tuż obok łóżka.

Problem braku równowagi w korzystaniu z cyfrowych urządzeń może narastać szczególnie w okresie wakacyjnym. Wielu rodziców pracuje również latem i może napotkać trudności w poświęceniu dzieciom wystarczającej ilości uwagi oraz zorganizowaniu ciekawych i angażujących zajęć na całe dwa miesiące. Dzieci, które podczas zajęć lekcyjnych spotykały się z rówieśnikami, mogą odczuwać samotność w czasie wakacji i szukać kontaktów w wirtualnym świecie.

Jakie zachowania powinny wzbudzić nasz niepokój?

Ostrzegawczym sygnałem, na który należy zwrócić uwagę, jest wyraźna i nieprzerwana potrzeba korzystania z urządzeń cyfrowych, takich jak telefon czy komputer, oraz trudności w kontrolowaniu czasu spędzanego w sieci. Jeżeli zauważamy, że nasze dziecko nie potrafi oderwać się od ekranu, a korzystanie z urządzeń staje się jego głównym zajęciem, powinniśmy być czujni i podjąć działania w celu zapobieżenia potencjalnemu uzależnieniu.

Niezwykle niepokojące są także inne objawy, takie jak spadek nastroju, rozdrażnienie czy nawet agresja, które mogą być spowodowane brakiem możliwości skorzystania z zasobów cyfrowych. Uzależnienie od internetu może prowadzić do izolowania się dziecka od otoczenia, a wirtualne relacje mogą stać się ważniejsze niż realne znajomości. Problemy z koncentracją, trudności ze snem i ogólna niechęć do aktywności spoza świata wirtualnego również powinny wzbudzić naszą uwagę.

Ignorowanie tych objawów może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Niewłaściwe korzystanie z urządzeń cyfrowych może prowadzić do wad postawy, uszkodzenia wzroku czy zaburzeń pamięci, które w dłuższej perspektywie mogą negatywnie wpłynąć na rozwój dziecka i jego jakość życia.

Pomóżmy dzieciom uniknąć problemów

Edukacja i uświadamianie młodych użytkowników o potencjalnych problemach związanych z korzystaniem z urządzeń cyfrowych stanowią fundament w budowaniu świadomych i odpowiedzialnych użytkowników internetu. Należy rozmawiać z dziećmi na temat zagrożeń online, takich jak cyberprzemoc, uzależnienie od internetu, czy niebezpieczne treści, i pokazywać im, jakie kroki podjąć w celu ochrony swojej prywatności i bezpieczeństwa w sieci.

Kluczowym aspektem jest także planowanie i kontrola czasu spędzanego przed ekranami. Stwarzając odpowiednie ramy czasowe na korzystanie z urządzeń cyfrowych, można uniknąć nadmiernego uzależnienia i negatywnego wpływu na zdrowie psychiczne i fizyczne dzieci. Warto również wyznaczać dni, kiedy cała rodzina będzie mogła razem spędzić czas bez mediów społecznościowych, skupiając się na wspólnych aktywnościach w świecie rzeczywistym.

Rola rodziców w kształtowaniu zdrowych nawyków związanych z korzystaniem z technologii jest niezwykle istotna. Dzieci uczą się przez obserwację, więc sami powinniśmy dbać o zdrową relację z urządzeniami cyfrowymi i pokazywać, że potrafimy kontrolować nasz czas spędzony w sieci. Dobrym przykładem jest organizowanie rodzinnych aktywności bez udziału urządzeń elektronicznych, co pozwala budować silniejsze więzi między rodzicami a dziećmi.

Malwina Witkowska
malwina.witkowska@bialystokonline.pl