Drastyczne wzrosty cen dwóch produktów. Co czeka konsumentów?
W minionym roku 2024 żadne surowce nie drożały na globalnych rynkach tak gwałtownie, jak kawa i kakao. Notowania kontraktów terminowych na te produkty wzrosły odpowiednio o około 70% dla kawy oraz aż o 165% w przypadku kakao. Tak drastyczne wzrosty cen wynikają z problemów klimatycznych, które spowodowały poważne braki w zbiorach tych surowców.
Pixabay
Klimatyczne wyzwania producentów
Problemy pogodowe, które wpłynęły na ograniczenie podaży kakao, szczególnie dotknęły Wybrzeże Kości Słoniowej i Ghanę – dwa kraje odpowiadające za około 70% globalnej produkcji tego surowca. W przypadku kawy, kluczowe dla rynku arabiki były ekstremalne warunki pogodowe w Brazylii, największym producencie tej odmiany. Robusta, wykorzystywana zarówno w mieszankach kawowych, jak i do produkcji kawy rozpuszczalnej, najbardziej ucierpiała z powodu suszy i fal upałów w Wietnamie.
W Brazylii dodatkowo sytuację pogorszyły rozległe pożary oraz najgorsza susza od dekad, co znacząco wpłynęło na wielkość zbiorów arabiki. Tymczasem w Wietnamie ekstremalne warunki pogodowe obniżyły wydajność plantacji robusty.
Problemy logistyczne, takie jak zakłócenia transportu przez Morze Czerwone, oraz celowe opóźnienia dostaw przez brazylijskich rolników, liczących na dalsze wzrosty cen, jeszcze bardziej pogłębiły niedobory surowca.
Rekordowe ceny na rynkach giełdowych
Na giełdzie w Nowym Jorku notowania kawy arabica osiągnęły najwyższe poziomy od 1977 roku. Podobna sytuacja dotyczyła robusty, która również zanotowała historyczne maksima. Wysokie ceny kawy skłaniają producentów do zmieniania proporcji mieszanek kawowych na korzyść tańszej robusty, co ma na celu minimalizację podwyżek dla konsumentów.
Pod względem tempa wzrostu cen, kakao wyprzedziło kawę i inne surowce. Gwałtowny, 165-procentowy wzrost notowań wynikał z fatalnych zbiorów na Wybrzeżu Kości Słoniowej i w Ghanie. Sezon 2023/2024 przyniósł największy deficyt podaży kakao od ponad 60 lat.
Przyczyną były wzrosty temperatur oraz nieregularne opady, które zmniejszyły areały upraw i wydajność plantacji. Tymczasem globalny popyt na kakao pozostaje wysoki i raczej nie zmaleje, mimo prób redukcji zawartości tego surowca w produktach spożywczych.
Wpływ na konsumentów: opóźnione podwyżki
Mimo dramatycznych wzrostów cen na rynkach globalnych, polscy konsumenci w 2024 roku odczuli je jedynie w ograniczonym zakresie. Według danych GUS, ceny kawy w polskich sklepach wzrosły o 2,5%, a kakao i czekolady w proszku – o 6,6%. Dla porównania, ceny żywności w tym okresie wzrosły średnio o 4,8%, a masło podrożało aż o 20,5%.
Ekonomiści ostrzegają jednak, że opóźniona transmisja wyższych cen surowców na konsumentów może zakończyć się już w najbliższych tygodniach. Prognozy wskazują na możliwe podwyżki cen kawy w sklepach w pierwszym kwartale 2025 roku. Niektórzy producenci mogą także zmniejszać gramaturę opakowań, maskując w ten sposób wzrost cen.
Obserwowane w 2024 roku wzrosty cen kawy i kakao to wynik skomplikowanych czynników, w tym zmian klimatycznych, zakłóceń logistycznych oraz rosnącego popytu na te surowce. Konsumenci na całym świecie, w tym w Polsce, mogą w 2025 roku stanąć w obliczu znaczących podwyżek cen produktów zawierających te składniki. Producenci zaś próbują znaleźć sposoby na łagodzenie skutków tych zmian, co może prowadzić do dalszych innowacji w branży spożywczej.
MW
24@bialystokonline.pl