Kultura i Rozrywka

Białostocka scena od lat należy do najciekawszych w kraju. Potwierdzają to pozytywne recenzje, występy festiwalowe oraz nagrody, jakie z festiwali przywozi. Jaki był dla Białostockiego Teatru Lalek miniony rok? Okazuje się, że bardzo dobry.

Białostocki Teatr Lalek stał się np. siedzibą Polskiego Ośrodka Lalkarskiego POLUNIMA, polskiej sekcji międzynarodowej organizacji lalkarskiej UNIMA, zaś jej Prezydentem został dyrektor Teatru Jacek Malinowski. A to dopiero początek sukcesów.

Od Virginii Wolf do Jasia i Małgosi

Repertuar BTL w roku 2019 wzbogacił się o sześć spektakli premierowych. Cztery z nich przygotowano z myślą o dzieciach, zaś dwa - z myślą o dorosłych i młodzieży.

- Sezon otworzyliśmy premierą spektaklu Virginia Wolf w reż. Gintarė Radvilavičiūtė (Litwa), opowiadającego wzruszającą historię dwóch sióstr, na motywach książki dla dzieci, autorstwa Kyo Maclear i Issabele Arsenault. W maju zaprosiliśmy najmłodszych widzów w podróż pełną przygód z bohaterami Baśni o rycerzu bez konia Marty Guśniowskiej. Spektakl zrealizowany przez czołowych artystów węgierskiej sceny lalkowej: Andrása Veresa (reżyseria) i Erika Grosschmida (scenografia) jest pierwszą białostocką realizacją klasycznego już tekstu Marty Guśniowskiej - wylicza ekipa BTL.

A w drugiej połowie roku?

- Jesień w BTL rozpoczęła groteskowa Końcówka. Akt bez słów, spektakl oparty o arcydzieła dramaturgii XX wieku autorstwa mistrza teatru absurdu i czarnej komedii, Samuela Becketta. Następnie przenieśliśmy się w świat sześcioletniego Jasia, bohatera spektaklu Dzikie serce w reżyserii Janni Younge (RPA). W listopadzie uczciliśmy 200. rocznicę urodzin Stanisława Moniuszki spektaklem 3 x M, czyli Moniuszko - Miłość - Miraże w reż. Bernardy Bieleni, zaś w grudniu przygotowaliśmy widzom niespodziankę: przezabawną i świąteczną opowieść o sile rodziny, czyli baśń Jaś i Małgosia w oryginalnej interpretacji Marty Guśniowskiej i reżyserii Jacka Malinowskiego - podsumowuje teatr.

Metamorfozy Lalek. I nie tylko

BTL już po raz trzeci zaprosił w minionym roku widzów na Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek dla Dorosłych Metamorfozy Lalek. Od 14 do 22 czerwca zaprezentowano łącznie 21 spektakli w wykonaniu 17 profesjonalnych grup teatralnych z 11 krajów świata. Białystok odwiedziły ekipy z Białorusi, Czech, Estonii, Grecji, Izraela, Japonii, Niemiec, Polski, Turcji, Ukrainy oraz Węgier.

- Organizacja Festiwalu miała na celu prezentację i promocję teatrów, grup teatralnych oraz sztuki lalkowej dla dorosłych, służącą przełamaniu stereotypu postrzegania teatru lalkowego jako teatru dla dzieci oraz prezentowaniu najwartościowszych zjawisk, oryginalnych środków ekspresji artystycznych oraz trendów we współczesnym teatrze lalkowym dla dorosłych. Celem festiwalu było też zbliżenie i wzajemne inspirowanie się środowisk artystycznych oraz ukazanie szerokiego spektrum scenicznej twórczości lalkowej prezentowanej przez wybitnych profesjonalnych artystów oraz artystów młodego pokolenia - dodają białostoccy lalkarze.

Co istotne, od czerwca 2019 roku Festiwal znalazł się w gronie Wydarzeń Kluczowych Miasta Białystok z dziedziny kultury.

Białostocki Teatr Lalek włączył się również w realizację sierpniowego Festiwalu Wschód Kultury/Inny Wymiar. Z tej okazji scenę przy ulicy Konstantego Kalinowskiego odwiedził Teatr Lalek z litewskiej Kłajpedy (Litwa). Łącznie spektakle w ramach Festiwalu Metamorfozy Lalek oraz Festiwalu Wschód Kultury/Inny Wymiar obejrzało nieco ponad 4 tysiące widzów.

Dodatkowo BTL współpracował przy 8. Międzynarodowych Targach Książki oraz Festiwalu literackim Na pograniczu kultur, XVI Festiwal Kalejdoskop, 25. Przegląd Twórczości Artystycznej Osób Niepełnosprawnych, 34. Dniach Sztuki Współczesnej i XXVIII Konkursie Recytatorskim im. Adama Mickiewicza Kresy 2019 dla Polaków z Zagranicy.

BTL nagrodzony

W minionym roku nie zabrakło nagród i wyróżnień. W sumie było ich aż czternaście. Wśród nich są nagroda HENRYK (najważniejsza nagroda Sekcji Teatrów Lalkowych ZASP) dla Zbigniewa Litwińczuka, odznaczenie ZASP z okazji 100-lecia organizacji dla Adama Zielenieckiego, nagroda główna w XXX Konkursie na Sztukę Teatralną dla Dzieci i Młodzieży dla Marty Guśniowskiej za sztukę Wielkie mi Coś, nagroda Stowarzyszenia Autorów ZAiKS dla Marty Guśniowskiej za opowieść Karmelek, uznaną za wydarzenie roku w literaturze i teatrze, nagroda Aktorska dla Ryszarda Dolińskiego, Łucji Grzeszczyk i Michała Jarmoszuka za spektakl Ony w reż. Jacka Malinowskiego podczas XXXII Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego WALIZKA w Łomży, nagroda dla Ryszarda Dolińskiego i Mateusza Smacznego na Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru TVP Dwa Teatry w Sopocie za kreacje, które stworzyli w słuchowisku dziennikarek Polskiego Radia Białystok - Agnieszki Czarkowskiej i Gabrieli Walczak Życie na zderzaku. Białostockie drogi do wolności w reżyserii Waldemara Modestowicza.

Były także nagrody przyznane spektaklowi Ony w reż. Jacka Malinowskiego podczas 14. Międzynarodowego Festiwalu Teatru Lalek i Animacji Filmowych dla Dorosłych Lalka też Człowiek w Warszawie. Pierwsza Za wyrażenie Teatru Lalką - za najlepszą inscenizację i reżyserię od Jury. Druga 100 za pointę - od wolontariuszy z Elektronicznej Orkiestry Laboratorium Dźwięku. Dodatkowo Ryszard Doliński dostał nagrodę Sekcji Teatrów Lalek ZASP w kategorii Sztuka lalkarska-aktorska za - w szczególności - rolę tytułową w przedstawieniu. Jacek Malinowski wrócił też z nagrodą z rosyjskiego Wyborga za reżyserię spektaklu Historia Księcia H..

Swe spektakle BTL pokazywał aż 21 spektakli poza siedzibą, goszcząc na scenach krajowych: w Łomży, Radomiu, Wałbrzychu, Warszawie, Toruniu, Ełku i Poznaniu oraz zagranicą: na Słowacji, Białorusi, w Rosji i w Niemczech.

Inne działania

Tradycyjnie już BTL zapraszał do swej galerii. W foyer Teatru zaprezentowano sześć projektów wystawienniczych, m.in. Kreską polskich i szwedzkich ilustratorów (wystawa, przygotowana przez wydawnictwo Nasza Księgarnia, prezentująca rysunki wybranych bohaterów książek Astrid Lindgren), Nasz BTL. Scena dla dorosłych (wystawa lalek, elementów scenografii i fotografii ze spektakli BTL - począwszy od Kartoteki Różewicza w reż. Krzysztofa Raua, przez Turlajgroszka w reż. Piotra Tomaszuka, po najnowsze realizacje BTL, w tym Little shop of horrors w reż. Michaela Vogla) czy Na początku było nic Antanasa Jasenki.

Placówka prowadziła też działalność edukacyjną - lekcje teatralne, warsztaty plastyczne oraz czytanie bajek. Aktorzy BTL czytali też dzieciom bajki Marty Guśniowskiej (m.in. Bajka na Nowy Rok, O córce Króla Sępów i dzielnym Tekilu, Dziadek do orzechów.

Zwiedzać można było też Piwnicę Lalek, gdzie do obejrzenia są lalki, kostiumy i fragmenty dekoracji ze spektakli BTL. A dla miłośników historii wydano kolejny tom książki Nasz BTL. Scena dla dorosłych. Publikacja ma charakter przekrojowy, począwszy od Kartoteki Różewicza w reż. K. Raua, przez Turlajgroszka w reż. P. Tomaszuka, liczne spektakle trio W. Szelachowski - K. Dzierma - A. Dworakowski, po najnowsze realizacje, w tym Little shop of horrors w reż. M. Vogla.

Anna Dycha
anna.d@bialystokonline.pl