Kultura i Rozrywka

Seweryn Nowakowski przybył do Białegostoku z centralnej Polski jako komisarz rządowy w 1931 r. W 1935 r. wygrał wybory prezydenckie i został w Białymstoku do początków II wojny światowej. Po wkroczeniu Sowietów namawiano go, żeby wyjechał, bowiem zagrożenie było ogromne, ale miasto zdecydowała się opuścić tylko jego żona z dwójką dzieci. Seweryn Nowakowski został aresztowany przez Sowietów i od tego momentu ślad po nim zaginął. Historycy, a także członkowie jego rodziny nie wiedzą, gdzie zmarł. Czy został zamordowany, czy umarł w więzieniu, czy został wywieziony na Sybir. Nie odnaleziono żadnych śladów.

- Cieszę się, że w wigilię otwarcia Muzeum Pamięci Sybiru, tak ważnej instytucji dla nas wszystkich, możemy otworzyć Instytut im. Seweryna Nowakowskiego. Jest to bohater, człowiek bohaterski. Żeby być do końca w Białymstoku, aby towarzyszyć białostoczanom w tych chwilach – trzeba mieć charakter. Osiem lat przewodził miastu, cieszę się, że mogę być następcą, kontynuatorem tak wspaniałego prezydenta – powiedział Tadeusz Truskolaski. - Nowakowski miał ogromne zasługi dla miasta. Ustabilizował sytuację, zaczął dużą inwestycję, wodociągi, kanalizację, Park Planty. Wiele z nich było autorskimi pomysłami. Do dzisiaj na ul. Akademickiej jest willa, która w połowie została sfinansowana przez miasto, a w połowie przez rodzinę Nowakowskich. Prawnie należy do miasta, bowiem rodzina Nowakowskiego zrzekła się do niej praw – przypominał Truskolaski.

Powołany właśnie Instytut będzie miał charakter naukowo–badawczy. Ma popularyzować wiedzę o zsyłkach i deportacjach.

- Będzie przypominał o tamtych czasach, aby nigdy człowiek człowiekowi nie zgotował takiego losu. Naszą powinnością jest pamiętać - mówił prezydent Białegostoku.

Krystyna Nowakowska, synowa Seweryna Nowakowskiego zaznaczyła, że za każdym razem jest przyjmowana w Białymstoku z niebywałą gościnnością.

- I nie wiem dlaczego, bo ja przecież nic nie zrobiłam. Byłam dzieckiem, gdy wybuchła wojna. U nas w rodzinie zawsze mówiło się o historii Polski, w szczególności o dziadkach. Jeden to Seweryn Nowakowski, a drugi - mój ojciec, został zamordowany, był oficerem 19. Pułku Ułanów Wołyńskich. Poszukiwaliśmy ponad 50 lat naszego ojca. Znalazł się dopiero w 1992 r. na liście straconych na Ukrainie, w Bykowni. Znalazł tam swoje miejsce pamięci – mówiła Krystyna Nowakowska.

- Seweryn Nowakowski dla nas to był zwyczajny, uczciwy człowiek. Jak profesor Bartoszewski mówił: Warto być przyzwoitym człowiekiem - dodała pani Krystyna. - Dla mnie Muzeum to jest przede wszystkim pomnik dla wszystkich pomordowanych na Wschodzie. Są tacy ludzie, którzy nigdy się nie znaleźli, zginęli w kazamatach. To jest największy pomnik wystawiony tym ludziom – stwierdziła synowa Nowakowskiego.

Instytut Badawczy będzie zajmował się deportacjami i zsyłkami Polaków na wschód w XIX w.

- Nie będziemy zapominali o obszarach dawnych ziem wschodnich II Rzeczypospolitej. To z tymi obszarami był związany ostatni prezydent naszego miasta. Instytut będzie prowadzić badania, organizować będzie spotkania, a co najważniejsze będzie to miejsce dyskusji, gdzie będziemy rozmawiali o kwestiach historycznych, ale także o kwestiach współczesnych. Będziemy mogli porozmawiać szerzej w ramach naszej wspólnej Europy. Nasze zobowiązanie jest takie, choć nie wiem, czy uda nam się to zrealizować, bowiem nadal archiwa sowieckie są niedostępne, ale będziemy za wszelką cenę starali się dowiedzieć, w którym miejscu został zamordowany ostatni prezydent naszego miasta - Seweryn Nowakowski – podkreślił na koniec Wojciech Śleszyński, dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru.

PROGRAM OTWARCIA MUZEUM PAMIĘCI SYBIRU

Anna Kulikowska
anna.kulikowska@bialystokonline.pl