1 września. 70 lat później
W rocznicę wybuchu II wojny światowej w uroczystym koncercie na Rynku Kościuszki wystąpił Chór i Opera Filharmonii Podlaskiej pod dyrekcją Marcina Nałęcz - Niesiołowskiego.
W programie znalazło się kilkanaście patriotycznych pieśni, m.in. Ułani, ułani, Hej, chłopcy, bagnet na broń, Dnia pierwszego września, Siekiera, motyka. Recytowano też wiersze związane z rocznicą - Pieśń o żołnierzach z Westerplatte Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Alarm Antoniego Słonimskiego, Żołnierz polski, Co mi tam troski Władysława Broniewskiego, Których nam nikt... Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.
Nie zabrakło także odczytania fragmentów historycznych dokumentów czy wojennych wspomnień. Tak zapamiętał akt przekazania Białegostoku w ręce sowieckie pan Czajkowski, naoczny świadek wydarzeń z 22 września 1939 roku: Kompanie obu obcych wojska dzielił, choć lepiej byłoby powiedzieć, łączył wysoki maszt, na którym powiewała czerwona flaga z czarnym o złamanych ramionach krzyżem na białym polu. Orkiestra grała Deutschalnd, Deutschland über alles. Obie kompanie prezentowały broń. Flaga ze swastyką zaczęła się opuszczać. Do masztu podszedł oficer sowiecki i założył inną, czerwoną flagę z sierpem i młotem. Obie sojusznicze kompanie prezentowały broń, grano hymn Związku Sowieckiego. Kiedy zawisła flaga na szczycie masztu, podeszli do siebie oficerowie obu wojsk. Odsalutowali wyciągniętymi szablami, schowali je do pochew i podali sobie przyjaźnie ręce. Wreszcie poklepali się poufale. Za chwile padły komendy z obu stron. Kompanie raz jeszcze sprezentowały broń i odmaszerowały w swoich kierunkach, a czarne limuzyny zaczęły opuszczać dziedziniec. Za nimi w równych odstępach poruszały się motocykle.
Koncert dedykowany był kombatantom. Uczestniczyli w nim również: Szwadron Kawalerii im. 10. Pułku Ułanów Litewskich, grupa rekonstrukcji historycznej Narew, harcerze i harcerki ZHP oraz wielu białostoczan, którzy przyszli na rynek, by uczcić pamięć Września.
Z okazji rocznicy wybuchu wojny przed Muzeum Wojska stanęła wystawa przedstawiająca kampanię wrześniową 1939 w północno-wschodniej Polsce. Reprodukcje archiwalnych zdjęć, dokumentów, gazet, plakatów, ulotek. Wspomnienia walk pod Nowogrodem, Łomżą, Andrzejewem. Fotografie z Brześcia nad Bugiem i wyznaczania granicy niemiecko-radzieckiej. Bardziej nietypowa, uliczna instalacja pojawiła się pod pomnikiem marszałka Piłsudskiego. Siedem lotniczych bomb ze zdjęciami przedstawiającymi efekty brutalnego ataku Niemiec na Polskę wzbudzało duże zainteresowanie. Wystawę zatytułowaną po prostu Wrzesień'39 przygotował białostocki oddział IPN.
Kolejne uroczyste obchody związane będą z rocznicą sowieckiej agresji na Polskę. Przypadają 17 września.
andy